(Nguyên văn báo cáo bằng tiếng Anh)
Tổng quan
Báo cáo này được thực hiện bởi Trung tâm Châu Á của Viện Môi trường Stockholm (SEI) theo ủy nhiệm từ CARE Pháp, trong khuôn khổ hợp tác với Quỹ L’Oréal trong chương trình She Grows the Future. Sáng kiến này hỗ trợ phụ nữ làm nông tại Ecuador, Ấn Độ, Madagascar, và Việt Nam, nhằm tăng cường tiếng nói của họ trong cộng đồng và tiếp cận với các phương pháp canh tác thích ứng với khí hậu.
Mục tiêu của báo cáo là tìm hiểu cách mọi người, đặc biệt là những nhóm thường bị đứng ngoài quá trình ra quyết định có thể tham gia thực chất vào các nỗ lực thích ứng với biến đổi khí hậu ở nhiều cấp độ. Báo cáo kết hợp phân tích toàn cầu với nghiên cứu tại bốn quốc gia, trong đó có nghiên cứu chuyên sâu tại tỉnh Lai Châu, Việt Nam. Nhóm nghiên cứu đã tiến hành phỏng vấn và thảo luận với 113 người từ cấp quốc gia đến cấp xã.
Kết quả cho thấy, dù phụ nữ thường có mặt trong các cuộc họp về phát triển địa phương và thích ứng khí hậu, họ ít khi cảm thấy tự tin hay được hỗ trợ để phát biểu hoặc ảnh hưởng đến quyết định chung. Điều này đặc biệt rõ ở phụ nữ dân tộc thiểu số tại vùng sâu vùng xa, nơi họ đối mặt với rào cản ngôn ngữ, ít được tiếp cận giáo dục và gánh vác phần lớn công việc chăm sóc trong gia đình. Những thách thức tương tự cũng được ghi nhận tại các quốc gia khác trong nghiên cứu.
Báo cáo nhấn mạnh rằng để cải thiện sự tham gia, không chỉ cần tăng số lượng người tham dự hay mở các khóa đào tạo. Cần có sự thay đổi trong nhận thức cộng đồng, chia sẻ trách nhiệm chăm sóc, và xây dựng chính sách có sự tham gia của đa dạng tiếng nói.
Các phát hiện chính
- Đại diện không đồng nghĩa với ảnh hưởng: nhiều nhóm vẫn không được lắng nghe dù đã có mặt.
- Rào cản về cấu trúc và thái độ, như kỳ vọng xã hội và phân cấp ra quyết định, hạn chế sự tham gia thực chất.
- Các chương trình hỗ trợ thường chỉ tập trung vào phát triển năng lực cá nhân, bỏ qua các yếu tố hệ thống.
- Định kiến về khả năng lãnh đạo của phụ nữ tiếp tục cản trở việc xây dựng hệ thống quản trị toàn diện.
- Các kế hoạch thích ứng địa phương thường thiếu sự tham gia của những người bị ảnh hưởng trực tiếp.
- Việc tạo ra không gian an toàn và tổ chức theo nhóm là cần thiết để nâng cao tiếng nói của các nhóm yếu thế.
Bất bình đẳng với trẻ em và phụ nữ và biến đổi khí hậu là hai thách thức liên kết chặt chẽ với nhau. Khi đối mặt với các hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng trong năm 2023, sự thiếu đại diện của các nhóm chịu ảnh hưởng nhiều nhất trong các quá trình ra quyết định đã làm suy yếu phản ứng chung của chúng ta.
Báo cáo này phân tích những rào cản phổ biến đối với quản trị khí hậu công bằng tại năm quốc gia, nhấn mạnh rằng thay đổi thái độ, kỳ vọng xã hội và cấu trúc là điều cốt lõi. Đầu tư vào cá nhân là cần thiết, nhưng thay đổi bền vững phải đến từ việc chuyển đổi hệ thống.
Các kết quả nghiên cứu đưa ra định hướng cho các nhà hoạch định chính sách: tạo điều kiện tham gia toàn diện, giải quyết các chuẩn mực xã hội có hại, và đặt trải nghiệm thực tế của cộng đồng vào trung tâm của quá trình thiết kế chính sách. Việc trao quyền cho các nhóm chưa được đại diện đầy đủ không chỉ là điều đúng đắn, mà còn là điều kiện tiên quyết để xây dựng tương lai bền vững và có khả năng chống chịu.