(Nguyên văn báo cáo trong tiếng Anh)
Tổng quan
Báo cáo này tóm tắt thông tin từ một nghiên cứu hợp tác giữa Viện Môi trường Stockholm (SEI) tại châu Á và CARE Quốc tế tại Việt Nam, phân tích tác động của biến đổi môi trường và các chính sách liên quan đến việc tiếp cận tài nguyên thiên nhiên của các cộng đồng dân tộc thiểu số tại vùng núi phía bắc Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện tại bốn bản làng thuộc xã Đồng Phúc, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, một trong những xã nghèo nhất cả nước. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là định tính, dựa trên các cuộc phỏng vấn với những người cung cấp thông tin chủ chốt và các hộ gia đình.
Một phát hiện chính là các chính sách môi trường có tác động lớn hơn biến đổi sinh học. Mặc dù mùa nóng kéo dài và lốc xoáy gia tăng đã góp phần gây mất mùa và căng thẳng kinh tế cho các hộ nghèo, việc thực hiện các chính sách môi trường khác nhau đã ảnh hưởng nhiều hơn đến việc tiếp cận đất đai và rừng của người dân địa phương.
Báo cáo cũng nhấn mạnh việc tiếp cận tài nguyên không đồng đều do các chính sách này gây ra. Các chính sách phân định rừng sản xuất và rừng phòng hộ đã không mang lại lợi ích công bằng cho các cộng đồng địa phương. Việc phát triển thủy điện cũng làm giảm lượng nước cho nông nghiệp ở các làng hạ lưu, buộc nông dân phải giảm sản xuất lúa gạo hoặc chuyển sang các loại cây trồng ít cần nước hơn. Các chính sách này đã củng cố sự bất bình đẳng hiện có về quyền tiếp cận đất đai giữa các dân tộc.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các chiến dịch truyền thông của chính phủ về bảo vệ rừng đã ảnh hưởng đến nhận thức của người dân. Quan điểm này đã làm giảm dần sự bất mãn của các hộ gia đình bị hạn chế quyền tiếp cận rừng, khi họ chấp nhận việc tiếp cận tài nguyên bị giới hạn vì “lợi ích chung” của cộng đồng.
Cuối cùng, báo cáo chỉ ra một sự thay đổi tích cực trong quan hệ trong xã hội nhờ di cư. Cơ hội tiếp cận giáo dục và di cư lao động ngày càng tăng, đặc biệt đối với phụ nữ trẻ người Tày và Dao, đã giúp họ trở thành những người có thu nhập độc lập. Điều này đã dẫn đến việc phụ nữ kiểm soát đất đai an toàn hơn và cải thiện địa vị xã hội cũng như quyền quyết định trong gia đình. Nam giới cũng dần đảm nhận nhiều vai trò nội trợ hơn.
Để đọc báo cáo hoàn chỉnh: